بررسی تأثیر آنچه می‌گوییم و گناهان زبانی با جستاری در دعای امام‌زمان(عج) | زبان، مرکب اهل انتظار

به گزارش شهرآرانیوز؛ برای ما که مدعی انتظار امام عصر (عج) و زمینه‌سازی ظهور ایشان هستیم، دانستن کار‌هایی که ما را در این مسیر پیش می‌برد، رمز موفقیت است؛ به‌ویژه آنکه این راه را هم امام‌زمان (عج) خود به ما نشان داده باشند؛ یکی از اموری که از ائمه اطهار برای رسیدن به سعادت و در شمار یاران امام عصر قرار گرفتن به ما معرفی کرده‌اند خواندن اذکار و ادعیه است. مانند دعای «اللّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفِیقَ الطّاعَه» که خود درس‌نامه انتظار به شمار می‌رود.

اعضای بدن هم باید منتظر باشند

در دعای مشهور «اللّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفِیقَ الطّاعَه» که به دعای امام‌زمان (عج) شهرت دارد، حضرت حجت (عج) انتظارات خود از منتظران را با زبان دعا بیان کرده‌اند؛ خواسته‌هایی ساده، اما مؤثر و گره‌گشای زندگی. ایشان نه‌فقط برای گروه‌های مختلف همچون زنان، علما، فقرا، اغنیا و... بلکه برای اعضا و جوارح بدن نیز وظایف و رسالت‌هایی را بیان کرده‌اند که تأمل در آنها، ما را با نقشه راه زندگی آشنا می‌کند.

شاه‌کلید سعادت به دست زبان

امام عصر (عج) در فرازی از این دعای مشهور بیان می‌کنند: «وَسَدِّدْ أَلْسِنَتَنا بِالصَّوابِ وَالْحِکْمَه» یعنی «و زبان ما را در درست‌گویی و گفتار حکیمانه استوار ساز!». در کتاب‌های لغت، سد فقط به معنای بستن نیست، بلکه به معنای بستنی است که در آن اصلاح همراه با استحکام و به‌دور از سوءاستفاده باشد. صواب و حکمت ازجمله آثار قول سدید است، لذا اگر این دعا در زندگی انسان تحقق یابد، او به بزرگ‌ترین عامل رشد و ترقی و نورانیت دست یافته و سازنده‌ترین وسیله را برای پیمودن مدارج تکامل دراختیار گرفته است.

سفارش مهم پیامبر (ص)

نقل است مردى خدمت پیغمبر (ص) رسید و عرض کرد: یا رسول‌ا...! مرا سفارشى کن. فرمودند: «زبانت را نگهدار!». برای بار دوم گفت: یا رسول‌ا...! مرا سفارشى کن، پیامبر (ص) دوباره فرمودند: «زبانت را نگهدار»، او مجدد گفت: یا رسول‌ا...! مرا سفارشى کن، ایشان بازهم فرمودند: «زبانت را نگهدار. واى بر تو! آیا مردم را جز درو شده‏‌هاى زبانشان در آتش اندازد.» (الکافی: ج ۲، ص:۱۱۵) و نیز از آن حضرت است که: «کسى که سخنش را از عملش نشمارد، خطاهایش زیاد شود و عذابش فرارسد».

ترس اعضا و جوارح از زبان

نقش زبان در سعادت و شقاوت انسان به اندازه‌ای مهم است که دیگر اعضا و جوارح هم در سایه زبان است که می‌توانند در این سعادت نقش بیافرینند. امام‌سجاد (ع) با اشاره به این واقعیت می‌فرمایند: «زبان آدمیزاد، هر روز به اعضاى او مشرف مى‌شود و مى‌گوید: چگونه‌اید؟ آنها مى‌گویند: اگر تو ما را به خودمان واگذارى، خوب هستیم و مى‌گویند: از خدا بترس و کارى به ما نداشته باش و او را سوگند مى‌دهند و مى‌گویند: ما فقط به واسطه تو پاداش مى‌یابیم و به واسطه تو، مجازات مى‌شویم» (الکافی، ج: ۲، ص: ۱۱۵).

راه مهم کنترل زبان

نخستین گام برای اصلاح زبان، کنترل آن است که به معنی مراقبت جدی و شدید در مقابل انحراف و خطاگویی است. هرگاه زبان، رها و لق و هرز باشد، بزرگ‌ترین بلای جان انسان می‌شود و محصول آن جز فتنه، گناهان بزرگ و انحرافات ویرانگر و خانمان‌برانداز نخواهد بود و اینکه در روایات و آموزه‌های دینی از سکوت تمجید بسیار شده، برای آن است که سکوت، حکم ترمز را برای زبان دارد.

عاقل قبل از سخن، فکر می‌کند

با توجه به تأثیری که زبان بر سعادت و شقاوت انسان می‌گذارد، روایات هم درباره کاربرد آن توصیه‌های فراوانی دارند؛ چنان‌که امیرمؤمنان (ع) در نهج‌البلاغه سفارش‌های بسیاری در این زمینه کرده‌اند. شاید بشود در حد یک رساله، درباره موضوع کلام، سخن و زبان از نهج‌البلاغه، مطلب جمع‌آوری کرد. حضرت امیر (ع) می‌فرمایند: «زبان عاقل در پشت قلب اوست و قلب نادان، در پشت زبانش است» (نهج‌البلاغه، حکمت۴٠، ص۴٧۶). این یعنی انسان عاقل اول فکر می‌کند و بعد سخن می‌گوید، درحالی‌که نادان ابتدا سخن می‌گوید و بعد درباره نتایج سخنش فکر می‌کند.

در ادامه حتما بخوانید مروری بر دعای «اللّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفِیقَ الطّاعَه، وَ بُعْدَ الْمَعْصِیَه» و اهمیت لقمه حلال در زندگی منتظران

حفظ زبان بر منتظران، ضروری است

آیت‌ا... جوادی در شرح فراز دعای «وَسَدِّدْ أَلْسِنَتَنا بِالصَّوابِ وَالْحِکْمَه» می‌گوید: «زبان، ترجمان عقل و اندیشه انسان است، از این‌‏رو توفیق نیک‌گفتاری زبان و صیانت از آن برای اهل انتظار ضروری است. طبق آموزه‏‌های این دعای شریف، منتظران راستین می‌باید باتوجه‌به آنچه درپی می‌‏آید، در صیانت زبان خویش کوشا باشند: نخست سخن صائب گفتن؛ منتظر راستین آن حضرت باید جز از سر راستی سخن نگوید و گفتار غیرصائب را (به‌جد یا به هزل) وانهد».

اهل انتظار، حکیمانه حرف می‌زنند

منتظر راستین حکیمانه سخن می‌گوید. گفتن سخنان بی‏‌محتوا و بی‏‌فایده که نه در امر دین سودی می‏‌بخشند و نه در کار دنیا، کاری حکیمانه نیست. آنچه حکیمانه نیست، لغو است و اهل ایمان از لغو اعراض می‏‌کنند. بر همین اساس بر اهل انتظار، شایسته است که حکیمانه سخن بگویند و زبان را از سخنان لغو صیانت کنند. کوتاه سخن آنکه زبان از خروجی‌هایی است که ریشه در قلب دارد؛ وقتی قلب سلیم باشد، آنچه بر زبان تراوش می‌کند، نیز می‌تواند صواب و حکیمانه باشد.